آرشیو مهر ماه 1404

انجام آزمایش بتن در مراحل مختلف تولید و اجرای سازه ضروری است و این آزمایش‌ها مواردی مثل کیفیت مواد اولیه، مقاومت فشاری و کششی، سختی، میزان نفوذپذیری در برابر آب و سایر عوامل مؤثر بر دوام و عملکرد بتن را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. نتایج این تست‌ها به مهندسان و ناظران کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنند که بتن تولید شده با الزامات هر پروژه سازگار است و در طول زمان کارایی و ایمنی مورد انتظار را تأمین کند.

با توجه به استانداردهای جهانی و ملی، آزمایش‌های بتن در چند مرحله انجام می‌شوند که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.

آزمایش‌های قبل از اختلاط بتن (مواد اولیه)

این آزمایش‌ها برای ارزیابی کیفیت مصالح مصرفی در ساخت بتن انجام شده و در آن موارد زیر بررسی می‌شود:

کنترل آب و مواد افزودنی از نظر مطابقت با استانداردها

کنترل آب و مواد افزودنی قبل از اختلاط بتن به‌ منظور اطمینان از مطابقت آن‌ها با استانداردها انجام می‌شود. آب باید عاری از املاح و مواد مضر بوده و افزودنی‌ها نیز از نظر ترکیب شیمیایی و میزان مصرف کنترل شوند تا بر گیرش، مقاومت و دوام بتن اثر منفی نگذارند.

آزمایش دانه‌‌ بندی بتن

در آزمایش دانه‌ بندی با عبور سنگدانه‌ها از الک‌های استاندارد، نحوه توزیع اندازه دانه‌های مصالح با ترسیم منحنی دانه‌ بندی نشان داده می‌شود. در این آزمایش از 9 الک استاندارد برای تعیین اندازه دانه بندی بتن استفاده می‌شود.

الک نمره ۴ (۴.۷۵ میلی‌متر) مرز شن و ماسه است، ذرات بزرگ‌تر شن، کوچک‌تر ماسه و ریزتر از ۰.۰۷۵ میلی‌متر ریزدانه (لای، سیلت و رس) محسوب می‌شوند. حداکثر اندازه مجاز سنگدانه نیز طبق مقررات ملی ساختمان متناسب با ابعاد قالب، ضخامت دال و فاصله آرماتورها محدود می‌شود.

با توجه به استانداردهای جهانی و ملی، آزمایش‌های بتن در چند مرحله انجام می‌شوند که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.

آزمایش‌ بتن تازه (در کارخانه یا هنگام اجرا)

آزمایش بتن تازه برای بررسی کیفیت بتن تولید شده انجام می‌شود و موارد زیر در آن بررسی می‌شود:

آزمایش اسلامپ (روانی یا کارایی بتن)

آزمایش اسلامپ بتن یک روش ساده برای سنجش روانی بتن تازه است. در این روش بتن داخل یک مخروط ریخته شده و با میله متراکم می‌شود، سپس با برداشت مخروط، میزان افت بتن (اسلامپ) اندازه‌گیری می‌شود که نشان‌دهنده روانی و کارایی بتن است. 

آزمایش کنترل دمای بتن

کنترل و اندازه‌گیری دمای بتن یکی از مراحل مهم در فرآیند اجرای بتن‌ ریزی است. این آزمایش معمولا هنگام اختلاط، حمل یا تخلیه بتن انجام می‌شود تا از تغییرات شدید دمایی که می‌تواند بر کیفیت و دوام بتن اثر منفی بگذارد جلوگیری شود.

دمای بتن در زمان ساخت و اجرا باید در محدوده‌ای مشخص قرار گیرد، زیرا افزایش بیش از حد دما باعث تبخیر سریع آب، کاهش کارایی بتن و ایجاد ترک‌های حرارتی می‌شود. از طرف دیگر، کاهش شدید دما نیز می‌تواند روند هیدراسیون سیمان را مختل کرده و مقاومت نهایی بتن را کاهش دهد.

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، بتن‌ ریزی در شرایط نامتعارف زمانی رخ می‌دهد که عوامل اقلیمی و محیطی تأثیرات نامطلوبی بر بتن تازه یا سخت‌شده داشته باشند. بنابراین، اجرای بتن در این شرایط غیر استاندارد که به آن شرایط ویژه هم گفته می‌شود، نیازمند رعایت تدابیر و تمهیدات خاص اجرایی است.

1. بتن ریزی در هوای سرد (مبحث نهم و آبا)

هوای سرد سبب یخ زدن آب موجود در مخلوط بتنی شده و در نتیجه بتن افزایش حجم پیدا می‌کند و همان‌طور که شما هم می‌توانید حدس بزنید، افزایش حجم باعث ترکیدن یا ایجاد ترک در بتن می‌شود.
حال این پرسش مطرح می‌شود که چگونه می‌توان از وقوع چنین آسیبی جلوگیری کرد؟ پاسخ روشن است؛ با رعایت مجموعه‌ای از اصول و تمهیدات اجرایی می‌توان از یخ‌ زدگی و ترک‌ خوردگی بتن در هوای سرد پیشگیری کرد. این نکات را در ادامه مقاله به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

2. بتن ریزی در هوای بارانی و برفی

اولین موردی که باید برای بتن ریزی در هوای بارانی بررسی شود، شدت بارندگی است. اگر بارش باران شدید نباشد، بر روی نسبت آب به سیمان بتن تأثیر زیادی ندارد. اما زمان بارندگی نیز بسیار مهم است، اگر قبل از ماله کشی و پرداخت بارش نه چندان شدیدی شروع شود، سبب افزایش میزان نسبت آب به سیمان لایه سطحی شده و مقاومت این لایه را خصوصا در برابر سایش به میزان زیادی کاهش می‌دهد.

شاید برایتان سوال باشد که منظور از افزایش میزان نسبت آب به سیمان لایه سطحی چیست؟

با یک محاسبه سرانگشتی می‌فهمیم که 0.5 سانتی‌متر بالایی مخلوط بتنی حدوداً 0.08 گرم بر سانتی‌متر مربع آب دارد. پس 3 یا 4 قطره کوچک باران نسبت آب به سیمان در لایه بالایی را دو برابر می‌کند.
می‌توان گفت که نزول قطره‌های باران شدید بر روی سطح مخلوط بتنی ریخته شده پیش از شروع بتن‌ریزی دوباره، از پیوستگی مطلوب بتن قدیمی و جدید کم می‌کند. در صورتی که احتمال بارش باران وجود داشته باشد، کار را می‌توان طوری تنظیم و اجرا کرد که عملیات حفاظت از مخلوط بتنی آسان‌تر شود.
به‌ویژه حفاظت بتن در برابر تگرگی که وارد آن شده و پیش از آب شدن، باعث ایجاد فضای خالی در داخل بتن می‌شود، اهمیت زیادی دارد. بنابراین، یکی از اقدامات مؤثر در این شرایط، پوشاندن بتن با روکش نایلونی است.

اگر بارش باران شدید بود و امکان جلوگیری از ورود آب به داخل بتن یا شسته شدن سطوح آزاد بتن امکان پذیر نباشد، باید بتن ریزی را متوقف کرد.

3. بتن ریزی در باد شدید

همان طور که متوجه شدید یکی از شرایط غیر استاندارد، وزش باد شدید است. چرا که باد سبب تبخیر آب لایه بالایی (لایه سطحی) مخلوط بتنی شده و در نتیجه سبب پوسته پوسته شدن آن می‌شود.
بنابراین می‌توان گفت در صورت ریختن مخلوط بتنی در این شرایط، مخلوط پوسته پوسته شده و مقاومت آن در برابر سایش کاهش پیدا می‌کند. یکی دیگر از مشکلات ناشی از بتن‌ ریزی در باد، ایجاد ترک خوردگی در اثر جمع شدگی است.
راه حل‌های متعددی برای ریختن مخلوط بتنی در مواقعی که باد می‌وزد، وجود دارد که ما بهترین‌ها را برایتان لیست کرده‌ایم:

• استفاده از نایلون یا برزنت جهت پوشاندن سطح مخلوط بتنی
• استفاده از آب‌فشان‌ها و پراکندن ذرات آب روی مخلوط بتنی
• استفاده از باد شکن

مشاهده مطلب کامل: https://zoomlife.ir/success/business/3372-estimation-values-academyofcivil.html